ज्या व्यक्तीला मधुमेह आहे त्या व्यक्तीने गुळ खाणं कितपत योग्य आहे?

“गूळ” किंवा “ज्यागरी” हे एक पारंपारिक गोड आहे जे भारतीय सर्रास आपल्या जेवणात वापरतात. गूळ हा एक खरोखर चांगला “रिफाइन साखरेला” पर्याय आहे आणि त्यामुळे बरेचसे आहार तज्ञ साध्या साखरेच्या एवजी गूळ वापरायला सांगतात.

गूळ हे साखरे एवढे जास्त शुद्ध (refined) केले नसल्याने त्यात बरेच जीवनसत्व आणि खनिजे असतात.

तर मग आपल्याला प्रश्न पडेल की अस असेल तर मधुमेह रुग्णांनी का गूळ खाऊ नये.

या प्रश्नाच्या उत्तरासाठी आपल्याला गूळ कसा बनतो हे लक्षात घ्यावे लागेल.

गूळ हा उसापासून किंवा खजुरा पासुन बनवतात.

हे बनविताना उसाचा रस किंवा खजुराचा रस हा पारंपारिक पद्धतिने एका मोठ्या आणि लहान भांड्यात उकळला जातो. अख्खी प्रक्रिया झाल्यावर राहिलेले जो अवशिष्ट भाग आहे तो पोषक तत्व आणि लोह सारख्या खनिजं यांनी साखरेच्या तुलनेत फारच समृद्ध असतो. आपल्याकडे मिळणारा गूळ हा प्रामुख्याने उसाचा असतो. आता जरी ह्यात पोषक तत्व आणि लोह यांचे प्रमाण जास्त असल तरी सरल साखरेची मात्रा (simple sugars) पण खूपच जास्त असते.

गूळ खाणे तसे बरेच फायद्याचे आहे कारण रक्तदाब नियंत्रण (लोह असल्याने), अपचनाचा त्रास किंवा ऑक्सिडेटिंव ताण कमी करण्यात चांगली मदत होते. त्यामुळे आपले वडीलधारी नेहमी जेवणानंतर गुळ खायला सांगतात. पण मधुमेह रूग्णांना चांगले अन्न म्हणजे ज्यांची ग्लायसेमिक इंडेक्स (Glycemic Index) कमी आहे की ज्यांनी जेवणानंतर रक्ताची साखरेची पातळी जास्त वाढणार नाही असे खाणे.

गुळाची “ग्लायसेमिक इंडेक्स” ही खूपच जास्त आहे त्यामूळे ते मधुमेह रुग्णांनी खाणे योग्य नाही. सामान्यतः सुद्धा मधुमेहीनी गोड आणि मिष्टान्न खाणे टाळणे ज्यांची डायबिटीस पातळी नियंत्रणात नाही अशांनी गरजेचे आहे.

निष्कर्ष – जर तुम्ही निरोगी आहात आणि तुम्हाला मधुमेह नसेल तर तुम्ही पांढर्‍या साखरे ऐवजी गुळ खाऊ शकता पण जर तुम्हाला मधुमेह असेल तर मात्र गुळ पासून लांबच राहिलेले चांगले.

माझी लिहिलेली माहिती तुम्हाला आवडल्यास ती नक्की तुमच्या मित्र परिवारांसोबत whatsapp आणि फेसबुकवर शेअर करा.

धन्यवाद

जय हिंद जय महाराष्ट्र

मधुमेहाच्या रुग्णाने चपाती खाणे योग्य की अयोग्य?

माझ्या मता नुसार मधुमेह किंवा डायबिटीस असणार्‍या व्यक्तीने चपाती खाणे योग्य आहे.

ते का योग्य आहे हे मी आपणास समजावण्याचा प्रयत्न करतो.

येथे आपल्याला काही गोष्टींचा विचार करावा लागेल जो भारतीय संस्कृती वर आधारित आहे.

भारतातील बहुतांश लोक म्हणजे अगदी 99% लोक कार्बोहाइड्रेट (carbohydrates) भरपूर प्रमाणात खातात. तो आपल्या आहाराचा अविभाज्य घटक आहे.

credits-wikipedia

छायाचित्र – विकिपीडिया

भारतात बहुतांश लोकांचा आहार जवळपास 75-80% हा कार्बोहायडेट्स (carbohydrates) वर आहे. यात सरल कार्बोहाइड्रेट (simple carbs) अणि जटिल कार्बोहाइड्रेट (complex carbs) हे दोन्ही येतात.

म्हणजे यात चपाती भाकरी भात हे सर्व आल.

जेव्हां आपण म्हणतो की ज्वारी बाजरी भाकरी खातो ते पण आले.

मधुमेह असलेल्या व्यक्तीने हे कार्बोहाइड्रेट चे प्रमाण आहारात कमी करणे गरजेचे आहे. पण भारतीय आहारात काही केल्या हे प्रमाण कमी करणे शक्‍य नाही.

त्यामुळे आपण हे प्रमाण कमी करून ते 50-55% आणणे गरजेचे आहे. कारण आपल्या आहारात ते त्याहून कमी करणे जवळपास अशक्य आहे.

अणि जरी एखाद्याने म्हंटले की मी कमी करतो तरी ते 4–6 महिने तो करेल पण आयुष्यभर करणे शक्य नाही. हे मी सामान्य जनतेला (जनरल पब्लिक) यांना अनुसरून म्हणतोय. (फिल्मस्टार किंवा सेलिब्रिटी त्यात येत नाही – ते लाख रुपये देऊन पर्सनल आहार तदन्य dietitian ठेवू शकतात). पण जो व्यक्ती 9 ते 5 ड्यूटी करून घरी येतो त्याला हे शक्य नाही.

माझे पेशंट हे सामान्य माणूस (common man) असतात त्यामुळे मला असे भलते सलते सल्ले देता येत नाही. कारण मला त्यांचा मधुमेह त्यांची रोजी रोटी सांभाळून नियंत्रणात ठेवावा लागतो.

Gluten बदल मी नंतर सविस्तर चर्चा करेन पण माझ अस प्रामाणिक मत आहे की नॉर्मल सामान्य (कॉमन) माणसाने असल्या भानगडीत पडू नये आणि आपल्या नेहमीच्या आयुष्यात कसा आणि किती बदल (lifestyle modification) आणता येईल की जेणेकरून वजन कमी होईल यावर भर द्यावा.

मधुमेह रुग्णांनी प्रामुख्याने स्वताचे लक्ष्य हे सकस आहार आणि नियमित व्यायाम करून वजन कमी करण्यावर द्यावे. आहारात काय गोष्टी घ्याव्यात यासाठी तुम्ही माझा हा वीडियो पाहू शकता.

विडिओ आवडल्यास लाइक करा शेअर करा आणि चॅनल ला subscribe करा.

धन्यवाद

जय हिंद जय महाराष्ट्र

डॉ निखिल प्रभु

मधुमेह साठी सर्वोत्कृष्ट खाण्याचे पदार्थ

मधुमेह साठी सर्वोत्कृष्ट खाण्याचे पदार्थ

परिचय :

चला ! थोडे वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करूया असा विचार केला असता प्रथम काय सुचते आपल्याला , अधिक फळे आणि भाज्या खाण्याचा प्रयत्न करणे , किंवा आणखी जास्त व्यायाम करणे परंतु आपल्यापैकी 80% मंडळी आपले ध्येय टिकवून ठेवण्यास अपयशी ठरतात. याचे कारण – आपण स्वतःला अवास्तविक लक्ष्य देतो – लहान जीवनशैलीत बदल करणे सोपे असते.

असे असंख्य पदार्थ जे जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि फायबर समृध्द असतात जे आपल्या रोजच्या खाण्याच्या भाग असू शकतात कारण ते आरोग्यासाठी चांगले आहेत. या सुपरफाड्समध्ये कर्बोदके नसणारे ( कार्बोहैड्रेट्स ) भाज्या, फळे, बिया , साली सकट असणारे कडधान्ये अक्रोड,काजू आणि संपूर्ण धान्य समाविष्ट आहेत.

  1. बीन्स (बिया) :
    जरी बियांमध्ये कर्बोदके असली तरी त्यात जवळपास एक वाटी मांस मध्ये असणारी प्रथिने असतात आणि ती सुद्धा चरबी (फॅट) नसलेली.
  2. गडद हिरव्या पालेभाज्या :
    पालक आणि कोलार्ड्स गडद हिरव्या पालेभाज्या आहेत जे व्हिटॅमिन ए, सी, ई, आणि के, लोह, कॅल्शियम आणि पोटॅशियम सारख्या खनिजांसह परिपूर्ण केलेल्या आहेत.
  3. रताळे (स्वीट पोटतोस) :
    हि एक स्टार्च असणारी भाजी आहे कि जे व्हिटॅमिन ए आणि फायबरने भरलेले आहे. ते व्हिटॅमिन सी आणि पोटॅशियमचे देखील चांगले स्रोत आहेत. परंतु मधुमेह रुग्णांनी हे प्रमाणात खाणेच योग्य.
  4. दूध आणि दही :
    दूध आणि दह्या मध्ये देखील कर्बोदके असतात परंतु त्यांची नुट्रीशनल व्हॅल्यू लक्षात घेतात त्यांचा मधुमेह आहारात समाविष्ट करण्यात आले आहे

    © Roberto Giovannini | Dreamstime.com
  5. मधुमेह आहार योजना :
    “जेवणाची थाळी समतोल पाने भरलेली असावी” -याचा अर्थ असा कि जेवण मध्ये कर्बोदके , फळे , फळभाज्या , प्रथिने, दुधाचे किंवा डेअरी पदार्थ यांचा समतोल राखणे आवश्यक आहे
  6. कार्बोहायड्रेट मोजणी: कर्बोदकांमधे प्रथिने आणि चरबीपेक्षा रक्त शर्करा पातळी अधिक वाढते जेणेकरून कर्बोदकांमधे त्यांच्या जेवण आणि स्नॅक्समध्ये खाणार्या प्रत्येकाचे मागोवा घ्यावे किंवा प्रमाणावर लक्ष्य ठेवावे .

कार्बोहायड्रेट निवडींची गणना करण्यासाठी:

एकूण कार्बोहायड्रेट्सच्या ग्रॅमची संख्या 15 पर्यंत विभाजित करा

(कारण 1 कार्बोहायड्रेट निवड = 15 ग्रॅम कार्बोहायड्रेट).

एकूण कार्बोहायड्रेट = 22 जी 22 विभाग 15 = 1.5 त्यामुळे 8 क्रॅकर्स = 2 कार्बोहायड्रेट निवडी

  • एकावेळी खाण्याचे प्रमाण(पोर्शन साइज ) याचे मार्गदर्शन : कोणत्या खाद्य पदार्थाचा किती भाग खावा यावर नजर ठेवणे गरजेचे आहे

PORTION SIZE

तुम्हाला हि माहिती आवडल्यास तुमच्या प्रियजनशी शेअर करा